Болашақ технология мұғалімін даярлау үдерісіндегі инновациялық жұмыс тәжірбиесі
Көшербай Айткүл Жалғасқызы,
С.Аманжолов атындағы университетінің
магистранты
Ғылыми жетекші -Тешкенбаева Салтанат Жұмажановна
Шығыс Қазақстан облысы,Өскемен қаласы
Болашақ технология мұғалімін даярлау үдерісіндегі инновациялық жұмыс тәжірбиесі
Аннотация:Мақалада болашақ технология мұғалімін даярлау процесінде қолданылатын жобалық оқыту технологиясы қарастырылады, бұл олардың өзін-өзі тануына, өзін-өзі анықтауына және өзін-өзі жүзеге асыруына жағдай жасауға көмектеседі, ол әрқашан болашақ технология мұғалімінің тәуелсіз қызметіне бағытталған-жеке, жұптық, топтық, болашақ технология мұғалімдері белгілі бір уақыт аралығында орындайды.
Кілт сөздер: оқытудың жобалық технологиясы, болашақ технология мұғалімі, өзіндік қызмет, жобалық қызмет, жеке қабілеттер.
Жоғары білім беру мен еңбекке баулу мазмұнындағы түбегейлі өзгерістер болашақ технология мұғалімдерін даярлаудың жаңа әдістемесін әзірлеу және жоғары оқу орындарында оқу-тәрбие процесін тиісті ғылыми-әдістемелік қамтамасыз етуді құру үшін іс-шараларды енгізу қажеттілігін туғызды.
Бүгінгі күннің талаптарына сәйкес келетін жоғары білікті технология мұғалімдерін даярлау саласындағы мәселелерді шешу оқу-тәрбие процесінің мазмұны мен ұйымдастырылуына тікелей байланысты, өйткені оның жүйелік ағымы процесінде мұғалімнің жеке басының кәсіби қалыптасуы жүреді.
Болашақ мұғалімдерді даярлау барысында біз оларды ойлауға, талдауға, идеялар ұсынуға, кез-келген міндеттерді шешуге шығармашылықпен қарауға, сұлулықты бағалауға үйретуге тырысамыз. Шығармашылық адамдар қоғамда, жұмыста тезірек бейімделетіндіктен, мамандықты жақсы меңгеріп, өз ісін орындайды.
Болашақ технология мұғалімін дайындау барысында олардың жеке ерекшеліктерін ескеру қажет. Осы мақсатта біз оқытудың коммуникативті әдістерін қолданамыз, сабақтың әртүрлі формаларын стандартты және стандартты емес түрде өткіземіз: сабақ - жарыс, сабақ - конкурс, сабақ - презентация, интеграцияланған сабақтар. Болашақ технология мұғалімін оқыту кезінде біз әр түрлі деңгейдегі тапсырмалардың әртүрлі түрлерін қолданамыз, оқытуға сараланған тәсілді қамтамасыз етеміз, бұл болашақ технология мұғалімдерінің шығармашылық және интеллектуалдық қабілеттерін толық ашуға, олардың танымдық белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді.
Болашақ технология мұғалімдерінің мүмкіндіктеріне, оқу жағдайларына және материалдық қамтамасыз етуге сүйене отырып, біз тиісті еңбек түрлерін таңдаймыз, бағдарламаның мазмұнын ескереміз (кейбір тақырыптар түсіп кетуі мүмкін немесе олардың бейнесінде мен басқа еңбек түрлеріне жаңаларын әзірлеймін), сонымен қатар бағдарламалық тақырыптың мазмұнын пысықтауға кететін уақытты анықтаймыз.
Педагогикалық жұмысты ескере отырып, сабақтар сабақтың барлық кезеңдерімен, оқу материалының мазмұнымен, дидактикалық мақсаттармен және оқыту әдістерімен байланысты болуы керек.
Болашақ технология мұғалімдерінің еңбек тәрбиесі адамның өмір сүру және өзін-өзі жүзеге асыру нысаны ретінде жұмысқа деген оң көзқарастың мотивациясын қалыптастыруға, мамандық таңдауға бағытталады.
Жаңа әлеуметтік-экономикалық өмір сүру жағдайлары болашақ технология мұғалімдеріне қойылатын талаптарды белгілейді. Осыған байланысты болашақ технология мұғалімдерін жұмысты жоспарлауға және ұйымдастыруға, нәтижелерді бағалауға, қажетті ақпаратты табуға және пайдалануға, білімге, дағдыларға ие болуға, материалдарды, ақпаратты түпкілікті тұтыну өніміне айналдырудың әртүрлі құралдары мен жолдарын пайдалануға, еңбек қызметін сапалы жүзеге асыруға шығармашылықпен қарауға үйретеміз.
Біздің ойымызша, ең тиімдісі-жеке және сараланған оқыту. Шығармашылық қабілеттерін дамыту бойынша әзірленген бағдарламада болашақ технология мұғаліміне оқытуды бағдарламаның кез-келген бөлімінен бастауға және өзінің нақты мүмкіндіктеріне сүйене отырып, дәл қазір қабылдауға дайын бағытты таңдауға мүмкіндік беріледі. Ол үшін болашақ технология мұғалімінің даму деңгейіне сәйкес бөлімдер бойынша көп деңгейлі практикалық тапсырмаларды қарастырамыз. Сонымен қатар, болашақ технология мұғалімінің жұмысында еңбек мүмкін болған жағдайда ғана шығармашылықты көрсете алады. Бірақ болашақ технология мұғалімінің алдында күрделі міндет қойылып қана қоймай, қаражат таңдауда еркіндік беріліп қана қоймай, жұмысты орындау ретінде өз таңдауы үшін жауапкершілік жүктеледі. Мұның бәрі болашақта қоғамда сәтті әлеуметтену үшін сәндік - қолданбалы өнерді игеруге қосымша ынталандыру болып табылады. Мұндай қосымша білім беру ұйымы мақсатқа ұмтылуды, ерік-жігерді, олардың болашағы үшін еңбектің маңыздылығын дамытады. Болашақ технология мұғалімдерінің сабақтарда жасаған жұмыстары көрмелерге қатысады, бұл күш береді және студенттердің өзін-өзі бағалауын арттырады, ертеңгі күнге сенімділік береді.
Қазіргі уақытта білім беру қағидаттарының бірі гуманизация болып табылады, ол нақты инновациялық технологияларды талап етеді, оны жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Болашақ технология мұғалімін даярлау процесінде біз олардың өзін - өзі тануына, өзін-өзі анықтауына және өзін-өзі жүзеге асыруына жағдай жасауға көмектесетін тұлғаға бағытталған оқыту технологиясын қолданамыз. Жоба әдісі болашақ технология мұғалімін даярлау процесінде тұлғаға бағытталған тәсілдің жетекші бағыттарының бірі болып табылады, ол әрқашан болашақ технология мұғалімінің тәуелсіз қызметіне бағытталған - жеке, жұптық, топтық, болашақ технология мұғалімдері белгілі бір уақыт аралығында орындайды.
Жоба әдісін қолдану болашақ технология мұғалімдерінің білімі мен дағдыларының әртүрлі бастапқы деңгейіне байланысты дәстүрлі түрде қолданылатын оқыту әдістері аясында шешілмейтін мәселелерді шешу жолдарын іздеу болып табылады.
Сонымен қатар, жобалық қызмет мұғалімге болашақ технология мұғалімдеріне жеке көзқараспен қарауға, міндеттерді қабілеттері мен қызығушылықтары бойынша топтарға бөлуге мүмкіндік береді.
Жобалау барысында оқытушы кеңесші болып табылады: дайындық, ақпарат жинау бойынша ұсыныстар береді, егер болашақ технология мұғалімдері тақырыптан алыстап кетсе, жобаны іске асыру кезеңдерін бір-бірімен талқыласа, уақытында дұрыс бағытқа бағыттайды. Болашақ технология мұғалімдерінің шығармашылық жобасы, болашақ технология мұғалімдерінің танымдық және еңбек қызметін ұйымдастыру тәсілі. Ол адамдардың белгілі бір қажеттіліктерін жүзеге асыруды, өнімді жобалауды, жобалауды және құруды қамтамасыз етеді,қызметтер, сапаны бағалау, тауарлар нарығындағы нақты сұранысты анықтау. Жоба жеке тұлғаның іс-әрекетте өзін-өзі жүзеге асыруына бағытталған. Жобаны орындау кезінде мен болашақ технология мұғалімдерінің жеке қабілеттерін, адамның шығармашылық күштеріне, оның мүмкіндіктеріне деген сенімін ескеремін.
Жоба тақырыбын таңдағанда біз болашақ технология мұғалімдерінің даму деңгейін ескереміз: күшті - күрделі, әлсіз - олардың нақты мүмкіндіктері бойынша. Біз болашақ технология мұғалімдерін сол күйінде қабылдаймыз, ондағы барлық жақсы және жақсы нәрселерді, олардың тілектері мен қабілеттерін қолданамыз, олар ойластырылған өнімді жасауға негіз болады. Жобамен жұмыс істеу кезінде болашақ технология мұғалімдері өз бетінше жұмыс істейді, бірақ қоғамның игілігі үшін ұжымға, өйткені ол әлеуметтік мүдделерге бағытталған. Өнім алдын-ала анықталған және оны топтың, университеттің және т. б. өмірінде қолдануға болады. Болашақ технология мұғалімі тауарлар мен қызметтер нарығында оны қолдана отырып, қоғамдық игілік құру үшін жұмыс істейді. Мысалы: "бөлмеге сәндік панель жасау" тақырыбындағы жобаны жүзеге асырған кезде болашақ технология мұғалімі проблемаға тап болады, ол үшін ол ыңғайлы жерде панель жасайды. Қалай жасауға болады? Шешімін табады. Мұндай схема бойынша жұмыс өнімді өндірудің айналасында шығармашылық кеңістікті ұйымдастырады. Болашақ технология мұғалімінің шығармашылық жобасының шығуы оның жұмысының қоғамдық маңыздылығы, ұжымды мақұлдау, өнімді орындау кезінде алған білімі мен дағдылары, өз жұмысын, жобасын қорғай білу, шығармашылық ізденіс арқылы ойлауды дамыту болады. Жобалық әдістерді оқыту жеке тұлғаны нақты әлеуметтік және өндірістік жағдайларда әртүрлі қызмет түрлеріне қосу арқылы әлеуметтік маңызды ретінде дамытады, болашақ мұғалімдерге үй шаруашылығы мен отбасы экономикасы саласындағы өмірлік білім мен дағдыларды сіңіреді, бәсекелестік жағдайында бейімделуге көмектеседі. Оқытудың жобалық әдісіне негізделген "Технология "білім беру саласы адамның ұйықтап жатқан шығармашылық бейімділігін" оятуды "ғана емес, сонымен бірге олардың дамуына жағдай жасауды да көздейді.
Осылайша, жобалау қызметі болашақ технология мұғалімдерінің білім сапасын және олардың пәнге деген қызығушылығын арттырып қана қоймай, олардың жеке қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Уразова М.Б педагогикалық жағдайларды шешудегі проективті қызмет / /. - Ташкент, 2009. - №1. - 21-27 ББ
2. Уразова М. Б. педагогикалық жобалау студенттердің өзіндік жұмысын ұйымдастырудың тиімді әдісі ретінде / / Педагогикалық Ғылымдар. - Мәскеу, 2012. — № 4. - 56-59 Б
3. Терещук А.И. Жоғары сынып оқушыларының жобалық қызметін ұйымдастыру әдістемесі. - Киев.: ЛТД, 2010. - 128 б.
